İşte bu soruya bir cevap aramadan önce .

Nedir bu mikro bankacılık ?

Nerde ve nasıl doğmuştur?

Bu bankacılığın hedef kitlesi kimlerdir?

Kimler bu bankacılığa katılır veya katkıda bulunur?

Bu bankacılığın dünyada uygulaması var mıdır? Varsa rakamsal verileri nelerdir?

Bu bankacılığı kim veya hangi kurumlar yapar. vatandaşa kimler destek olur ?

Bu bankacılık Gümüşhane’de nasıl yapılır?

Böyle binlerce sorular sora biliriz. Burada bu sorulara cevap verilmeye çalışılsa da acaba Gümüşhane ileri gelenleri, yatırımcıları, parası olup ta az kazansam da olur diye bilenleri, İlin markalaşmış olan zenginleri, İş adamlığı yapmayıp parası olan hayır severler bu işe para ve zaman ayırırlar mı?

Bilindiği üzere kalkınma top yekun olarak yapıla bilen bir harekettir. Kalkınmanın kaldıraç etkisi vardır. Kalkınmaya karar veren veya bu konuda bilinç geliştirmiş toplumlar öncü ve belirleyici olan toplumlardır da aynı zamanda. Kısacası kalkınma bilinci toplumun her bireyinde algılanmış, yerleşmiş olması gerekmektedir. Mikro bazda düşünüldüğünde ya da Gümüşhane ölçeğinde düşünüldüğünde gelir düzeyi düşük olanların kalkınma hamlesini yapabilecek sermayelerinin olmaması, ilin genel yapısında doğrudan etkilemektedir. İlin ekonomik verileri, istihdam düzeyinin çok düşük, işsizlik seviyesinin de yüksek olduğunu bize göstermektedir.

Diğer yandan, yöre halkının çalışkan, dürüst, borcuna sadık, sözünün eri, onuruna düşkün. Milli değerlerine, insanına ve dinine bağlı meziyetler taşıdığı da bilinmektedir. İşte bu meziyetlere sahip insanlara daha güzel yaşam olanakları sunmak biz insanların görevidir. Bireysel kalkınma gerçekleştirilirken toplumsal kalkınma sürecinde gerçekleştirmiş olacağı temel düşüncesinden hareketle, Gümüşhane’de kalkınma amaçlı projelerden biri olan mikro bankacılık veya mikro krediyi uygulaması nasıl yapıla bilir düşüncesi bu yazıyı yazmaya itmiş ve bu vesileyle de Gümüşhane işadamlarına ve eşrafına seslenme gereği ve sorumluluğu bilinciyle mikro bankacılığında (Grameen mikro kredi projesini de )anlatma ve tanıtma gereğini de doğmuştur. Zaten Mensubu olduğum Zigana Coğrafyası Derneği de Bu coğrafyaya hizmet ve proje üretmek amacıyla kurulmuş ve bu coğrafyanın yetişiş insanlarını bu amaçta bir çatı altında birleştirmeyi hedeflemiştir.

Bilindiği üzere kalkınma top yekun olarak yapıla bilen bir harekettir. Kalkınmanın kaldıraç etkisi vardır. Kalkınmaya karar veren veya bu konuda bilinç geliştirmiş toplumlar öncü ve belirleyici olan toplumlardır da aynı zamanda. Kısacası kalkınma bilinci toplumun her bireyinde algılanmış, yerleşmiş olması gerekmektedir. Mikro bazda düşünüldüğünde ya da Gümüşhane ölçeğinde düşünüldüğünde gelir düzeyi düşük olanların kalkınma hamlesini yapabilecek sermayelerinin olmaması, ilin genel yapısında doğrudan etkilemektedir. İlin ekonomik verileri, istihdam düzeyinin çok düşük, işsizlik seviyesinin de yüksek olduğunu bize göstermektedir.

Diğer yandan, yöre halkının çalışkan, dürüst, borcuna sadık, sözünün eri, onuruna düşkün. Milli değerlerine, insanına ve dinine bağlı meziyetler taşıdığı da bilinmektedir. İşte bu meziyetlere sahip insanlara daha güzel yaşam olanakları sunmak biz insanların görevidir. Bireysel kalkınma gerçekleştirilirken toplumsal kalkınma sürecinde gerçekleştirmiş olacağı temel düşüncesinden hareketle, Gümüşhane’de kalkınma amaçlı projelerden biri olan mikro bankacılık veya mikro krediyi uygulaması nasıl yapıla bilir düşüncesi bu yazıyı yazmaya itmiş ve bu vesileyle de Gümüşhane işadamlarına ve eşrafına seslenme gereği ve sorumluluğu bilinciyle mikro bankacılığında (Grameen mikro kredi projesini de )anlatma ve tanıtma gereğini de doğmuştur. Zaten Mensubu olduğum Zigana Coğrafyası Derneği de Bu coğrafyaya hizmet ve proje üretmek amacıyla kurulmuş ve bu coğrafyanın yetişiş insanlarını bu amaçta bir çatı altında birleştirmeyi hedeflemiştir.

Mikro kredinin ve mikro bankacılığın dünyada genel kabul görmüş tanımı; iş yapma fikri olup, gelir getirici bir faaliyette bulunmak üzere, küçük bir başlangıç sermayesine ihtiyacı olan yoksullara imkan verilmesidir. Sadece güvene dayanan, teminatsız ve kefilsiz küçük sermaye şeklindeki mikro kredi, yoksulların kendi kendilerine yoksulluktan kurtulmaları için etkili bir stratejidir. İşte iş yapma fikri olan ancak geliri 1 $ veya 1$ altında olan yoksul veya sosyal bir güvencesi olmayanlara verilen kredi olarak kısaca tanımlana bilinir. Kim bu krediyi verecek sorusunu irdelemeden önce, tanımımızda yer alan stratejinin uluslar arası ölçüde örnekli olarak açıklanması aşağıdaki şekildedir.

Mikro kredi sistemi vasıtasıyla kişiye yemesi için bir balık verilmez. Ona nasıl balık tutulacağı da öğretilmez. Ancak bunların ötesinde, yoksulun balık tutmak için bir ağ veya kayık kiralaması veya alması sağlanır. Biz ise bu stratejiyi, Gümüşhane ilinde pestil veya Köme üreticilerine destek vererek küçük birer pesti imalathaneleri yaratma stratejisini benimseye biliriz.

Zaten mikro kredinin amacı da klasik yollarla kredi elde edemeyeceklere, yoksulluğu, gelir dağılımındaki adaletsizliği ve işsizliği azaltacak şekilde, ailesi ve kredi alan için, kendi kendine gelir getirici bir faaliyet yapılmasını sağlayarak, ekonomik ve sosyal kalkınmayı gerçekleştirmektir. Zaten kalkınma aşaması gerçekleştiğinde artık bu krediyi kullananlar birer müteşebbis ve iş sahibi patron olmuş olacaklardır.

Mikro kredinin uluslararası uygulamalarında, en yoksul insanları ve özellikle mevcut resmi mali sistemin dışladığı yoksulun yoksulu kadınları öncelikle hedef almaktadır. Daha sonra işsiz gençler, topraksız köylüler, küçük ölçekli çiftçiler, sokaktaki sahipsiz çocuklar ve orman köylüleri gelmektedir.

Mikro kredi fikri ilk olarak 1973 yılında Bangladeş’te ekonomi Profesörü olan Muhammad Yunus tarafından ortaya atılmıştır. Yunus, yoksulluğun çok yoğun bir şekilde yaşandığı Bangladeş’te genç bir kadına bambu sepet yapması için $6 kredi vererek başlatmıştır.

Mikro kredi; başta A.B.D. ve Avrupa’nın çeşitli ülkeleri de dahil olmak üzere, bütün kıtalarda ve Türkiye dahil yaklaşık 111 ülkede başarıyla uygulanmaktadır. Mikro kredi uygulamalarında yoksullara Bangladeş’te 36 dolar ABD’de ise 1200 dolar olarak verilirken, Türkiye ’de Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, Grameen Bank ve Diyarbakır Valiliği işbirliği ile Diyarbakır’da başlatılan yoksulun yoksulu kadınlara ortalama 500 YTL olarak verilmiştir.

2002 yılı sonu itibariyle, dünyada 58 milyon aile mikro kredi imkanlarından istifade etmiştir. Mikro kredi Sistemi, en kötüsü %98 olmak üzere, büyük çoğunluğu (%100 olacak şekilde) çok yüksek geri ödeme oranına sahiptir. Sistemin başarısına istinaden Birleşmiş Milletler tarafından 2005 yılı “Dünyada Mikro Kredi Yılı” ilan edilmiştir. Ayrıca, Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılına kadar yoksulluğun mikro kredi vasıtasıyla %50 azaltılması hedefi konmuştur. İnşallah be hedeften Gümüşhane ilide nasibini alır.

Türkiye’de Mikro Kredi Uygulamasına; Diyarbakır Milletvekili Prof. Dr. Aziz Akgül’ün öncülüğünde Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, Diyarbakır Valiliği ve Grameen Trust işbirliği ile Diyarbakır’da 11 Haziran 2003 tarihinde “Türkiye grameen Mikro Kredi Projesi” adı altında başlanmış ve 18 Temmuz 2003 tarihinde ilk mikro kredi çekleri Başbakan Sayın R. Tayip Erdoğan tarafından verilmiştir. Söz konusu proje, üç yıllık bir proje olup, ülke genelinde yaygınlaştırması o dönemde hedeflenmiş. Proje; Grameen Trust tarafından yap, işlet, devlet modeliyle Türkiye’deki uygulayıcılara sunulmuştur.

Türkiye’de Diyarbakır’da başlatılan projenin ilk kredileri 18 Temmuz 2003 tarihinde 6 kişiye verilmiştir. (Başlangıçta 6 kadına 3.000 YTL dağıtılarak başlanan uygulamaya, 15 Şubat 2006 tarihi itibariyle 3040 çok yoksul aşırı yoksul kadına 2.680.000 YTL kredi verilirken, yaklaşık 70 farklı işte değerlendirdikleri kredilerden vadesi gelenlerinin geri dönme oranının yüzde 100 olduğu görülmektedir.) 19 Şubat 2005 tarihi itibariyle; Diyarbakır’da 69 merkezde 212 gruba ve Bismil’de 29 merkezde 96 gruba olmak üzere toplam 1513 yoksulun yoksulu kadına 970 milyar TL kredi verilmiştir. Diyarbakır’da verilen mikro krediler 100 YTL ile 700 YTL arasında değişmektedir. Diyarbakır’dan sonra Batman Valiliği’nce mikro kredi uygulamasına başlanmıştır. Verilen krediler 1 yıllık olup haftalık geri ödemelerle alınmaktadır. Verilen kredilerde kredi alanlardan %20 hizmet maliyeti alınmaktadır. Hizmet maliyetinin alınmasının iki sebebi; işletme maliyetinin karşılanması ve mikro kredi projesinin sürdürülebilirliğini sağlamaktır. Bu opsiyonlar uygulayıcılara ve paranın kaynağına göre değişmektedir.

Bu güne kadar söz konusu krediye kullanan illerimizde geri dönüş oranı %100 olarak gerçekleşmiştir. Bu sonuçtan hareketle Diyarbakır’da %100 geri dönüşüm sağlanmış ise Gümüşhane’de ne kadar sağlanır sorusunu bile sormak istemiyorum. Ama yinede iddia ediyorum % 1000 dir.

Bu güne kadar Türkiye’de yaklaşık 15 ilde, 10 bin kişi mikro krediden faydalanmıştır. 1994 yılı Türkiye Hane halkı Gelir ve Tüketim verileri Kullanılarak Dünya Bankası tarafından yapılan analizlere göre: Ülkemizde günde 2$ veya daha az harcayan kişi sayısı yaklaşık 11 milyondur. Buda toplam nüfusumuzun yaklaşık % 18 tekabül etmektedir. Bu durum ülkemiz için düşündürücü bir tablodur.

Türkiye Garmeen Mikro Kredi Proje’si kapsamında kredi verilenlerin yapmış oldukları işlerin konu başlıklarına göre dağılımı aşağıdaki gibidir.

1. İşleme ve Üretim

a) El İşlemeciliği

b) Ekmek Yapımı

c) Ayakkabı İmalatı

d) Sütçülük

e) Peynir İmalatı

f) Çocuk Elbisesi İmalatı

g) Tatlı İmalatı

2. Tarım

a) Sebze Yetiştiriciliği

b) Tütün Yetiştiriciliği

c) Pamuk Yetiştiriciliği

d) Buğday Yetiştiriciliği

3. Evcil Hayvan ve Balıkçılık

a) Süt İnekçiliği

b) İnek Yetiştiriciliği

c) Koyun ve Keçi Yetiştiriciliği

d) Hindi Besiciliği

4. Hizmet Sektörü

a) Ayakkabı Boyacılığı

b) Güzellik Salonu

c) Likitgaz Satıcılığı

d) Bisiklet Kiralama

e) Dikiş Yapma

f) Çamaşır Yıkama

g) Nakış, İşleme ve Süsleme İşleri

5. Ticaret Sektörü

a) Sığır Ticareti

b) Yemek Kazanı Satışı

c) Elbise Ticareti

d) Odun Satışı (Lokantalara)

e) Meyve ve Sebze Ticareti

6. Seyyar Satıcılık

a) Sebze

b) Elbise

c) Ekmek

d) Çikolata

7. Dükkan İşletmeciliği

a) Manav

b) Eski Cep Telefonu Alım Satımı

c) Terzi

Buraya kadar bu Mikro Bankacılığın uygulaması hakkında bilgi vermeye çalıştım. ama şimdi bu yazıyı okuyanlar bu kredi sadece yöre iş adamları tarafından mı verilmektedir. Eşrafımı buna öncü olmaktadır gibi benzeri sorular sorula bilir. Asıl olan İlin önde gelenlerinin buna ön ayak olması ama bu kredinin asıl kaynağı Sivil Toplum Kuruluşları ve Özel İdareler. Bankalardır. Ama yinede finansman sağlayan kuruluşları teknik olarak özetlemek istersek

Uluslararası Mikro Bankacılık İçin Finansman İle İlgili Kuruluşlar, mikro finansman konusu ile ilgili eğitim programları, müşavirlik hizmetleri, fon temini gibi konularla ilgili olan belli baslı kuruluşlardan bazıları;

CGAP (Consultative Group to assit the Poor)

Dünya Bankası (World Bank)

GTZ (The Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit)

Planet Finance

Türkiye’deki mikro finans sistemine dahil edilebilecek ürün ve hizmetleri sunan kuruluşları temel olarak resmi, yarı resmi ve resmi olmayan sunucular olmak üzere üç gruba ayırmak suretiyle kategorize etmek; uluslararası uygulamalara da paralellik sağlanmasına katkıda bulunacaktır.

Resmi Sunucular, Türkiye Halk Bankası A.Ş., T.C. Ziraat Bankası A.Ş., Türkiye İş Bankası A.Ş., Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu, Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma A.Ş., Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) .

Yarı resmi sunucular, Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV), Türkiye İsrafı Önleme Vakfı ve Grameen Projesi, Tarım Kredi Kooperatifleri, Türkiye Kalkınma Vakfı belli başlıları arasında yer almaktadır.

Resmi olmayan sunucular, başta tefeciler olmak üzere, günlük hayatta veresiye satış olarak adlandırılan pazarlama işlemini gerçekleştiren finansman tedarikçileri, ödünç paralar şeklinde kredi sağlayan yakın tanıdık çevreler bu sınıflandırmaya dahil edilmektedir. Sözü edilen sunucuların mikro kredi sağlama konusundaki önemleri küçümsenmeyecek kadar fazladır.

Bir finansman stratejisi olan mikro finansmanda hedef kitle genellikle düşük gelirli kadın ve erkekler veya kendi hesabına çalışan mikro girişimcilerdir. Mikro finansman klasik bankacılıktan;

- Müşteri profili (yoksulluk sınırındaki veya altındakiler)

- Kredi verme tekniği (teminattan cok nakit akışına dayalı, emek yoğun...)

- Ürün Tipi (Düşük miktarlı, kısa vadeli, yüksek faizli (tefeciden az, bankalardan yüksek))

Şeklinde özetlene bilinir. Ama unutmayalım ki toplumsal bilincin geliştiği tüm toplumlarda kurumsal hareketler sürekli başarı sağlamıştır. Gümüşhane İlinin de bu tür bir organizasyonda başarı sağlayacağı da şüphesizdir. Yeter ki toplum liderlerinin samimi bir şekilde bu konuda duyarlılık göstermiş olsunlar. 20 yıllık bankacı geçmişi olan bir birisi olarak Gümüşhane bulunan toplum liderlerini, Sivil Kuruluşlarını ve İş adamlarını bu konuda göreve çağırıyorum.

Unutmayalım ki mikro bankacılıkta verilen mikro kredinin geri dönüşüm oranı % 100 dür.

Yine unutmayalım ki Zigana Coğrafyası korunmaya ve kollanmaya muhtaçtır.